Algemene leerplicht

Hoe werkt het?

Je kind mag vanaf de dag waarop het 4 jaar oud wordt naar het primair onderwijs. Als je kind vijf jaar wordt, is het geen zaak meer van mogen, maar van moeten. De eerste schooldag van de maand na de vijfde verjaardag is ieder kind in Nederland namelijk verplicht om naar school te gaan. De volledige leerplicht geldt voor alle jongeren tot het einde van het schooljaar waarin ze 16 jaar zijn geworden.

Wat moet ik doen?

De leerplicht is bedoeld om jongeren in de schoolbanken te houden totdat ze voldoende opleiding hebben om een goede baan te kunnen vinden. De leerplicht kan dit echter niet afdwingen. Vandaar dat op de leerplicht de kwalificatieplicht volgt. De kwalificatieplicht, ingevoerd op 1 augustus 2007, is van toepassing op 16 tot 18 jarigen. De kwalificatieplicht verplicht alle jongeren tot 18 jaar die nog geen startkwalificatie hebben (startkwalificatie = een havo-, vwo- of mbo-niveau 2 diploma) een programma van onderwijs te volgen totdat zij een startkwalificatie hebben behaald. Dit betekent niet per definitie 5 dagen per week in de schoolbanken. Het is ook mogelijk om met combinaties van leren en werken aan de kwalificatieplicht te voldoen zoals de beroepsbegeleidende leerweg in het mbo.

Vrijstelling tot inschrijving

Een leerplichtig kind kan worden vrijgesteld van inschrijving op een school in 4 gevallen:

• Ongeschiktheid op lichamelijke of psychische gronden
• Bezwaar tegen de richting (godsdienst –of levensovertuiging) van alle binnen redelijke afstand van de woning gelegen scholen
• Je kind is ingeschreven op een school in het buitenland
• Je leidt een trekkend bestaan en je kinderen reizen mee. Je bent bijvoorbeeld schipper, kermisexploitant of circusmedewerker.

Vrijstelling tot schoolbezoek

Bij ziekte, religieuze feestdagen en gewichtige omstandigheden kun je toestemming krijgen om je kind niet naar school te laten gaan. Bij schoolverzuim wegens ziekte van je kind kun je volstaan met een mededeling aan de directeur van de school. Het verlof onder gewichtige omstandigheden kan worden verleend in uitzonderlijke, veelal buiten de wil van de leerplichtige of zijn ouders gelegen, omstandigheden. Zaken als doktersbezoek, verhuizing, huwelijk van bloed- en aanverwanten, de viering van culturele gedenkdagen, ernstige ziekte van bloed- of aanverwanten, kunnen onder het begrip gewichtige omstandigheden vallen.
Het maximum aantal verlofdagen dat de directeur per schooljaar hiervoor mag verlenen, bedraagt tien. Indien verlof wordt gevraagd voor meer dan tien dagen, moet de leerplichtambtenaar beslissen.

Het verlof om buiten de schoolvakanties op vakantie te gaan mag in uitzonderlijke gevallen door de directeur van de school slechts eenmaal voor ten hoogste tien dagen per schooljaar worden verleend. Deze dagen mogen niet in de eerst 2 weken na de zomervakantie vallen. Dit alles met uitzondering van ziekte wordt ook wel bijzonder verlof genoemd. De school heeft voor deze vormen van verlof aanvraagformulieren met toelichting die je moet invullen. Je doet je verzoek aan de directeur van de school. Je kunt je vakantie pas boeken wanneer de directeur het verlof ook daadwerkelijk heeft verleend.

Vrijstelling tot 6 jaar

Ouders kunnen voor een kind dat nog niet de leeftijd van zes jaar heeft bereikt, een beroep op vrijstelling doen voor ten hoogste 5 uren per week. De schooldirecteur kan dit aantal nog eens met 5 uren per week verhogen. In totaal kan dus aan een vijfjarig kind, om overbelasting te voorkomen, per week maximaal 10 uren vrijstelling van schoolbezoek verleend worden. Deze uren mogen niet worden “opgespaard”.

Ongeoorloofd verzuim

Bij de formulering van ongeoorloofd verzuim maakt de gemeente onderscheid tussen absoluut en relatief verzuim.

Absoluut verzuim

Absoluut verzuim houdt in dat je kind niet staat ingeschreven op een school terwijl het wel leerplichtig is. De gemeente controleert dit door het vergelijken van de gemeentelijke basisadministratie (GBA) met de leerlingenadministratie van de scholen.

Relatief verzuim

Relatief verzuim betekent dat je kind wel op een school staat ingeschreven maar geregeld afwezig is. Als dit gebeurt, geeft de directeur van de school dit door aan de leerplichtambtenaar. Relatief verzuim kan gebeuren ten gevolge van spijbelgedrag. Vaak is er dan een problematische achtergrond (bijvoorbeeld pesten, slechte schoolresultaten of problemen thuis). Een andere vorm van relatief verzuim is luxe verzuim. Luxe verzuim is ongeoorloofde afwezigheid, door ouders/ verzorgers veroorzaakt doordat uw kind buiten de schoolvakanties om op vakantie gaat. Zonder toestemming van de directeur van de school of de leerplichtambtenaar mag je kind niet zomaar buiten de schoolvakanties op vakantie.

Ongeoorloofd verzuim is verboden

Ongeoorloofd verzuim kan ertoe leiden dat de leerplichtambtenaar een proces verbaal opmaakt. De leerplichtambtenaar stuurt het proces verbaal naar de officier van justitie. De rechter kan aan de ouders of verzorgers een straf opleggen of een geldboete. Kinderen van 12 jaar of ouder kunnen bij ongeoorloofd verzuim ook zelf een geldboete krijgen.

Leerplichtambtenaar

De gemeente is verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet 1969. Hiertoe benoemt het college van burgemeester en wethouders een leerplichtambtenaar.

De leerplichtambtenaar bewaakt zoveel als mogelijk het recht op onderwijs dat ieder kind heeft. De wetgeving legt de nadruk op de maatschappelijke zorg met betrekking tot het schoolverzuim. Van de leerplichtambtenaar mag dan ook worden verwacht dat hij leerlingen, ouders maar ook scholen helpt bij het zoeken naar oplossingen van problemen rond (dreigend) schoolverzuim. Een goede samenwerking tussen school en leerplichtambtenaar is dan ook een eerste vereiste. In geval van ernstige problemen kan de leerplichtambtenaar de hulp inroepen van bijvoorbeeld de jeugdhulpverlening of maatschappelijk werk.

Verplichtingen scholen

Scholen moeten ongeoorloofd schoolverzuim en in- en uitschrijvingen bijhouden en melden aan de leerplichtambtenaar. In de schoolgidsen staat wat de schoolregels zijn voor ongeoorloofd verzuim en hoe de scholen het voortijdig schoolverlaten willen voorkomen. Ook de regels voor toelating, schorsing en verwijdering van leerlingen staan in de schoolgidsen.